data mining à la polonaise

Podcast junkie 03/30/2013

Przyznaję się bez bicia, jestem całkowitym podcast junkie. Do tego stopnia, że w zasadzie przestałem nawet słuchać muzyki w samochodzie czy w pociągu, poświęcając czas tylko i wyłącznie podcastom. Ma to swoje dobre strony, bo zdecydowanie zmalało mi uczucie marnowania czasu w korku – zamiast się denerwować po prostu słucham czegoś interesującego. A oferta jest, mówiąc najbardziej oględnie, nieskończenie fascynująca. Jestem przekonany, że każdy znajdzie dla siebie coś ciekawego. Z okazji nadchodzących świąt postanowiłem więc odejść od tematyki związanej z nauką i eksploracją danych w szczególności (choć, nieco okrężenie, wrócę do tego tematu jutro) i podzielić się z Wami tymi podcastami, które uważam za najśmieszniejsze, najbardziej wartościowe, najciekawsze. Poniżej przedstawiam zestawienie moich ulubionych audycji, z podziałem na kategorie odpowiadające moim pasjom i hobby (wyjątkiem jest sama informatyka, akurat o niej nie słucham żadnej audycji).

Historia

A History of Alexander to podcast wyprodukowany i opowiedziany przez Jamiego Redferna. Jamie zaczyna od przedstawienia sytuacji w Grecji i Persji w momencie panowania Filipa i płynnie przechodzi przez całą fascynującą i niezwykłą historię podbojów Aleksandra, od udziału w bitwie pod Cheroneą aż po brzegi Hydaspesu i powrót do Babilonu. Akcja podcastu szybko przenosi nas w czasie, pozwalając wczuć się w wydarzenia z zamierzchłej przeszłości. Podoba mi się też to, że Redfern, nie będąc zawodowym historykiem, nie unika rozważań o psychologii poszczególnych postaci, chętnie analizuje możliwe przyczyny podejmowania poszczególnych decyzji, itd.

Po ukończeniu pracy nad historią Aleksandra Wielkiego Redfern nie pozwolił swoim fanom długo czekać i stosunkowo szybko pojawił się kolejny serial: A History of Hannibal. Tytuł nieco mylący, bo pierwsze 12 odcinków jest poświęcone I wojnie punickiej i Redfern szczegółowo opisuje działania prowadzone przez Kartagińczyków i Rzymian. Pojawia się tam jedna z moich ulubionych anegdot historycznych o konsulu Klaudiuszu Pulcherze który obraził się na święte kurczaki (nie chciały jeść świętego ziarna, co wróżbici potraktowali jako zły omen przed bitwą) i wyrzucił je za burtę mówiąc „Skoro nie są głodne, to może im się chce pić?”. Z samym Hannibalem spotykamy się dopiero w okolicach 15 odcinka, ale od razu zaczyna się jazda niczym na rollercosterze: podbój Hiszpanii, marsz przez Galię i przekroczenie Alp, anihilacja kolejnych rzymskich legionów, aż po niewyobrażalną rzeź pod Kannami. Jamie opowiada niezwykle wciągająco, potrafi być momentami autentycznie zabawny, i podcast ma tylko jedną wadę: Jamie mówi z niezwykle silnym akcentem zManchesteru, co wymaga przyzwyczajenia uszu do języka znacznie odbiegającego od standardów BBC.

Brakuje mi słów, żeby wyrazić, jak niesamowity i cudowny był podcast Mike’a Duncana, The History of Rome. Płakałem, gdy doszliśmy do ostatniego odcinka w którym Odoaker przegonił z tronu w Rawennie młodzika, jak na ironię noszącego imię Romulus Augustus. Mike w 179 pasjonujących odcinkach przeszedł od maleńkiej wioski założonej na wzgórzach nad Tybrem, poprzez całą Republikę i okres największej świetności Cesarstwa, aż po kryzys wieku II, próby naprawy sytuacji w wieku III i ostateczny upadek Zachodu. W swoim podkaście zawarł wszystko: są tam i fantastyczne opisy największych wojen i bitew, jest dogłębne przedstawienie ekonomii i socjologii Rzymu i Rzymian, jest miejsce na analizę psychologiczną głównych postaci, jest też mnóstwo humoru, a przede wszystkim jest ogromna pasja dla tematu. Jeśli choć trochę interesuje Was historia Rzymu, ten podcast to absolutna konieczność!

Gdy Mike Duncan skończył snuć swą wspaniałą opowieść w roku 476 n.e. tak samo jak wszyscy inni słuchacze miałem przede wszystkim ogromne poczucie niedosytu. Przecież Cesartwo Rzymskie upadnie dopiero za prawie 1000 lat gdy Mehmet Zdobywca wkroczy do Konstantynopola! Na szczęście znalazł się Robin Pierson, który postanowił kontynuować dzieło Duncana i opowiedzieć historię mniej znanego, a tak samo fascynującego, Cesarstwa Bizantyjskiego. I tak powstał podcast The History of Byzantium. W trakcie pierwszych paru odcinków Robin nieco za bardzo próbował wejść w buty Duncana i szło mu to niezdarnie: żarty nie śmieszyły, głos zdradzał brak pewności siebie a struktura każdego odcinka zbyt przypominała THoR. Na szczęście od 5-6 odcinka Robin nabrał dużo więcej wiary w siebie i znalazł swój unikalny styl. Od tego momentu słuchanie go jest czystą przyjemnością. W tej chwili (odcinek 22) jesteśmy w trakcie panowania Justyniana i Belizariusz właśnie podbija Italię (więc przed nami jeszcze 900 lat pasjonującej historii), ale już wyraźnie widać, że to będzie doskonały podcast.

Skoro już jesteśmy przy Konstantynopolu, nie mogę nie wspomnieć o dwóch niezwykłych podcastach Larsa Brownwortha. 12 Byzantine rulers to cykl niezwykłych portretów władczyń i władców zasiadających na purpurowym tronie. Brownworth maluje te portrety z niezwykłą starannością, ale też i z wyraźną melancholią i żalem za cesarstwem, którego tysiącletnia historia jest bardzo słabo znana na Zachodzie. Spotykamy w tej opowieści starożytnych: Konstantyna Wielkiego i Juliana Apostatę, spotykamy barbarzyńcę Zeno, patrzymy na chwałę Cesarstwa pod władzą Justyniana, poznajemy bezlitosną i twardą Irenę, wreszcie jesteśmy świadkami zdarzenia, dzięki któremu Bazyl II otrzymał przydomek Bułgarobójca. A całą historię spina klamrą Konstantyn XI Paleolog, umierający z mieczem w dłoni gdy wojska Mehmeda wdzierają się do Konstantynopola. Drugim podcastem realizowanym przez Brownwortha jest Norman Centuries, saga normandzkiego podboju Sycylii i południowych Włoch. Tu także Brownworth skupia się na najbardziej charakterystycznych postaciach: Williamie Zdobywcy, Robercie Guiscard, czy Tankredzie. Spokojny i kojący głos, przepełniony zadumą nad historią sprzed 1000 lat, Lars na pewno przypadnie do gustu tym, którzy do historii mają stosunek bardziej kontemplacyjny.

A to jest jeden z moich najnowszych nabytków jeśli chodzi o podcasty historyczne: The History of the Crusades. Zabrzmi to straszliwie głupio, ale w pierwszej chwili nie do końca mi pasowało, że tak „męski” temat jak krucjaty jest opowiadany śpiewnym kobiecym głosem. Przez dłuższy czas nie byłem w stanie też zidentyfikować akcentu Autorki. Nic dziwnego, Sharyn Eastaugh mieszka na Tasmanii i stamtąd właśnie wysyła w świat niezwykłą i wciągającą historię wypraw krzyżowych. Na razie jesteśmy w roku 1001, Jerozolima dopiero co została zdobyta przez I Krucjatę, Antiochia znajduje się we władaniu  Boemunda I-go a Europę coraz bardziej ogarnia religijna gorączka. Sharyn swoją opowieść prowadzi niespiesznie, starannie śledzi losy wszystkich bohaterów i co rusz przypomina, co się dzieje aktualnie z głównymi aktorami dramatu, popisując się przy tym nieprawdopodobną wiedzą i erudycją. Przyznaję szczerze, że ten okres w historii nie jest mi szczególnie znany i cieszę się, że znalazłem tak dobre źródło wiedzy.

Na koniec sekcji historycznej zostawiłem najbardziej niesamowity, przerażający i fascynujący ze wszystkich podcastów: Dan Carlin’s Hardcore History. Nie da się opisać uczucia, jakie wzbudza ten podcast, to trzeba usłyszeć. Dan Carlin ma tak osobisty stosunek do historii, i przedstawia każdy poruszany temat tak emocjonalnie, że faktycznie przenoszę się w czasie. Gdy opisuje bitwę pod Kannami, to nie ma tam genialnych strategicznych posunięć Hannibala, linii piechoty iberyjskiej starannie cofającej się by wciągnąć Rzymian w pułapkę. Zamiast tego mamy opisy ludzi dostających ataków biegunki i wymiotujących ze strachu, pył, kurz, zamieszanie, a w końcowej fazie bitwy ludzi brodzących po kolana we krwi i zarzynających się mieczami, dzidami i czym popadnie. Gdy słuchałem opisu zdobycia przez Rzymian Kartaginy pod koniec III wojny punickiej, fizycznie wbijałem palce w fotel ze strachu, tak sugestywnie Carlin przedstawił trzy dni mordowania, grabienia, gwałcenia i torturowania pokonanych. Równie przerażające są audycje o froncie wschodnim, o imperium Mongołów, o historii dzieci, o przekraczającym ludzkie pojęcie okrucieństwie Asyryjczyków, i wiele innych. Ze wszystkich wymienionych wyżej podcastów ten na pewno najbardziej zmieni Wasze spojrzenie na historię.

Sceptycyzm

Jeśli spośród wszystkich opisywanych przeze mnie podcastów mielibyście wybrać jeden, to chciałbym, żeby to był właśnie ten. Skeptics Guide to the Universe to bez wątpienia najważniejszy i najbardziej eksponowany z podcastów poświęconych sceptycyzmowi, racjonalizmowi i krytycznemu myśleniu. Bracia Novella, Rebecca Watson i Evan Bernstein co tydzień stają w szranki z pseudo-nauką, przesądami, głupotą i oszustwami prezentowanymi w popularnych mediach. SGU skupia się przede wszystkim na promocji zasad krytycznego myślenia i popieraniu światopoglądu racjonalistycznego, w myśl którego nauka jest najpewniejszym sposobem dochodzenia do prawdy jakim aktualnie dysponujemy. Z tego podcastu dowiecie się zarówno o najbardziej interesujących wydarzeniach ze świata naukowego, ale też usłyszycie o najbardziej absurdalnych, głupich i niebezpiecznych twierdzeniach podnoszonych przez miłośników magii. Akupunktura, homeopatia, reiki, bio-energia, irydiologia, leczenie raka mieszanką łąkowych ziół, każda pseudo-naukowa bzdura znajdzie swoje 5 minut w tym programie. SGU to najlepsze wprowadzenie do sceptycyzmu i do pełnego przeżywania prawdziwych cudów: niezwykłego skomplikowania rzeczywistości i wiedzy o tej rzeczywistości, jaką oferuje nam współczesna nauka. Podtytuł podcastu najlepiej to oddaje: your escape to reality.

Czy zastanawiacie się czasem, co jest zawarte w szczepionkach i czy te składniki są niebezpieczne dla ludzi? Na czym polega efekt placebo i jak wpływa na współczesną medycynę? Czy można dokonać detoksyfikacji organizmu? A może przekonują Was doniesienia o znalezieniu kości yeti lub zdjęć potwora z Loch Ness? Czy telepatia jest możliwa i co to są eksperymenty Ganzfelda? W takim razie musicie zacząć słuchać Skeptoidu. Ten cotygodniowy program Briana Dunninga za każdym razem bierze na warsztat jakiś popularny mit i rozprawia się z nim bezlitośnie. Spektrum tematów jest szerokie: medycyna alternatywna, kryptozoologia, teorie spiskowe, UFO, mity historyczne, nauka, religia, itp. Do każdego odcinka Brian dodaje transkrypt nagrania oraz bogatą dokumentację w postaci odnośników do artykułów naukowych. Jak się okazuje, nawet tak zatwardziały sceptyk i racjonalista jak ja dowiedziałem się, że wierzę w nieudokumentowany mit: przez lata byłem przekonany, że potrafię czytać dużo szybciej niż średnia populacji i szczyciłem się wynikami uzyskanymi w ramach ćwiczeń z szybkiego czytania. Niestety, okazuje się, że szybkie czytanie to mit. Brian przedstawia swój program w sposób bardzo przystępny i zabawny. Ucząc bawić, bawiąc uczyć, w wygodnym 15-minutowym formacie.

Ostatnim podcastem z tej kategorii jest Point of Inquiry produkowany przez Center for Inquiry. W tym przypadku bardzo mi odpowiada format podcastu: jest to po prostu zapis cotygodniowego wywiadu jaki przeprowadza Chris Mooney lub Indre Viskontas z jakąś znaną osobą ze świata nauki. Najczęściej okazją jest promocja jakiejś książki, chociaż zdarzają się też odcinki poświęcone bardzo konkretnym problemom. Lista gości programu jest imponująca, można posłuchać wywiadów ze Stevenem Pinkerem, Paulem Krugmanem, Carlem Zimmerem, Lawrencem Kraussem, Danielem Denettem, Neilem deGrasse Tysonem, i wieloma innymi znanymi nazwiskami. Wywiady trwają około 30-40 minut, więc rozmówcy mogą wejść w szczegóły omawianych kwestii i nie muszą się ślizgać tylko po powierzchni problemów. Poziom wywiadów bywa różny, czasem są ciekawsze, czasem ciut mniej, widać też bardzo wyraźną orientację polityczną podcastu (zdecydowanie liberalna i przeciwna konserwatystom), choć np. jeden z ostatnich odcinków był poświęcony grzechom lewicy w promowaniu postaw pozbawionych jakichkolwiek naukowych dowodów (chodzi oczywiście przede wszystkim o sprzeciw wobec GMO i energii atomowej).

Ateizm

W tej kategorii zaczynam od podcastu na który zawsze czekam z największą niecierpliwością: Reasonable Doubts. Czterech młodych dżentelmentów omawia wszystkie aspekty religii. Wszyscy czterej wywodzą się ze środowisk fundamentalistycznych (jeden nawet miał być pastorem) i co jak co, ale Biblię znają na wylot. RD to podcast dla osób myślących i niepozbawionych otwartej głowy. Z jednej strony, ateiści mogą się z tej audycji dowiedzieć bardzo dużo o różnych odłamach chrześcijaństwa (dla mnie absolutną nowością były odcinki o kalwiniźmie czy zielonoświątkowcach), z drugiej strony osoby wierzące mogą zapoznać się z pełną argumentacją świadomych ateistow. Bardzo dużo miejsca poświęcone jest psychologii wiary (jeden z prowadzących jest pracownikiem naukowym badającym psychologię religii), przedstawiane są liczne eksperymenty psychologiczne które pokazują, jakie uwarunkowania legły u podstaw wielu postaw i przekonań religijnych. Jest też miejsce na komentarz dotyczący najnowszych wydarzeń, jest parę arcyśmiesznych segmentów (np. Stranger than Fiction – absurdalne inicjatywy ludzi ogarniętych religijnym wigorem lub Polytheism – najbardziej niesamowite mity z zapomnianych religii). RD jest podcastem wyjątkowym w tym sensie, że mimo jednoznacznie ateistycznego wydźwięku i konsekwentnego krytykowania religii prowadzącym udaje się oddzielić wiarę od osób wierzących i nigdy nie przekraczają granicy, która mogłaby być obraźliwa. No i bywają czasami niewiarygodnie zabawni.

Kolejny podcast jest dokładnym przeciwieństwem Reasonable Doubt. I posiada bardzo mylącą nazwę: The Good Atheist. Wiele osób które są ateistami ma chyba tak, że raz na jakiś czas mają ochotę wykrzyczeć prosto w twarz wszystkim wierzącym (a szczególnie funkcyjnym wierzącym) co myślą o religii, instytucjach religii, moralności religijnej i narzucaniu religii wszystkim dookoła (szczególnie dzieciom). I w takich chwilach na usta cisną się słowa powszechnie uznawane za obraźliwe. Jeśli odczuwacie taką potrzebę, to  Jacob Fortin i Ryan Harkness zrobią to za Was, bardzo głośno, wulgarnie, bez śladu sympatii lub szacunku do najstarszych tradycji religijnych świata. I użyją do tego celu wielu brzydkich słów. Tego podcastu nie powinny słuchać osoby wierzące bo na pewno prędzej czy później poczują się urażone. Ja traktuję ten podcast w kategoriach terapeutycznych. Kiedy nie mogę już znieść religijności lejącej się na mnie z radio, gazet i telewizji, włączam dwóch bezrobotnych Kanadyjczyków którzy siarczyście przeklinając podsumowują pontyfikat Benedykta XVI w kontekście skandalu pedofilskiego, i czuję że równowaga została przywrócona.

Ostatni podcast jest zupełnie niesamowity. Dr Robert M. Price występuje jako The Bible Geek. Dr Price jest autorem całej masy książek o tematyce biblijnej. Były pastor i fundamentalistyczny protestant, całkowicie odszedł od wiary. O sobie mówi: „jestem ateistą zakochanym w Biblii”. O Biblii wie praktycznie wszystko. Nie wierzy w ani jedno słowo (jako prawdę objawioną), ale docenia rolę i znaczenie tej niesamowitej książki na przestrzeni dziejów. W swojej audycji dr Price odpowiada na pytania słuchaczy dotyczące Biblii, i to jak odpowiada! Większość odpowiedzi szybko przeradza się w długie opowieści z których wyłania się świat antyczny który zrodził Stary i Nowy Testament. Dr Price pokazuje, które fragmenty pism, listów i ewangelii zostały zapożyczone z wcześniejszych tradycji (greckiej, żydowskiej), tłumaczy różnice w ewangeliach rozłamami we wczesnym kościele i napięciami pomiędzy sektami, odkrywa politeistyczne ślady wczesnej religii żydowskiej w Starym Testamencie, stawia na głowie praktycznie wszystko czego się dowiedziałem o Biblii w katechetycznej salce. I robi to wszystko wiedziony ogromną fascynacją tekstem. Ten podcast jest obowiązkowy i dla wierzących, i dla ateistów. Ateiści przestaną postrzegać Biblię jak Richard Dawkins (zbiór absurdalnych bajek z głównym bohaterem w postaci żądnego krwi okrutnego psychopaty Jehowy), wierzący przestaną „kupować” tanią wersję interpretacji Biblii i dostrzegą niesamowite bogactwo i skomplikowanie tekstu oraz zrozumieją przyczyny tego skomplikowania. Jestem jednak winien słowo ostrzeżenia: słuchanie dr. Price’a może zachwiać podstawami wiary! Jeśli zaczniecie słuchać podcastu i usłyszycie dziwaczne głosy i akcenty, nie obawiajcie się. Bible Geek uwielbia bawić sie akcentami i czyta pytania wykorzystując kilkanaście różnych akcentów (szkocki, japoński, rosyjski, południowy, bostoński), a czytając fragmenty Biblii poszczególnym postaciom nadaje indywidualne głosy: Bóg zawsze mówi głosem Charltona Hestona, Jezus zawsze mówi głosem Willema Dafoe, często też pojawia się głos Michaela Palina jako Poncjusza Piłata.